Domateste büyük bir üretim gücüne sahip olan Türkiye, kıymetli ölçüde de ihracat gerçekleştiriyor. Son periyotta çokça lisana getirilen “domates ihracatında kota var, dışarıya eserlerimizi satamıyoruz” yaygarası gerçeği yansıtmıyor. Türkiye’de örtü altı zerzevat yetiştiriciliğinde birinci sırada domates bulunurken, 2023-24 döneminde domates üretimi 13,3 milyon ton oldu.
YURT DIŞINA SATIŞ SERBEST
Ticaret Bakanlığı’ndan edinilen bilgiye nazaran; domateste, kuru domateste ve domates salçası ihracatında rastgele bir sınırlama yok. İsteyen üretici malını dışarıya ihraç edebiliyor. İç pazardaki arzı artırmaya yönelik devreye alınan domates ihracındaki kota, Eylül 2023-Nisan 2024 devrinde aylık 25 bin ton ile sonluydu. Bu devirde uygulanan sınırlamanın hedefi iç pazardaki fiyatları dengelemekti. Devlet bu stratejiyle iç pazarda fiyatları düşürdü. 1 Mayıs 2024 tarihinde bu sınırlama kalktı. Yaklaşık 4 aydır domates ihracatına mani olabilecek rastgele bir kota uygulaması bulunmuyor.
4 AYDA 217 BİN TON DOMATES
Domates üretiminde büyük bir oyuncu olan Türkiye, ihracatta da çok güçlü bir pozisyonda bulunuyor. 2024 yılının birinci 4 ayında Türkiye’nin domates ihracatı yaklaşık 217 bin ton olarak gerçekleşti. Türkiye’nin ülkelere nazaran domates ihracatına bakıldığında, Romanya, Ukrayna, Rusya Suriye, Bulgaristan ülkeleri başta geliyor. Türkiye’nin domates ihracatında bir evvelki dönem birinci sırada olan Suriye, 2023-2024’te 4’üncü sıraya geriledi. Türkiye’nin ülkelere nazaran domates salçası ihracatında ise Irak başkanken; bu ülkeyi Japonya, Almanya, Umman ve Fransa izledi.
TÜRKİYE GEREKSİNİMİNDEN FAZLA ÜRETİYOR
Domates, ülkenin büyük bir gelir kaynağıyken tıpkı vakitte iç pazarda da arz bolluğu yaşanıyor. Türkiye’de de en fazla yetiştirilen sebzeler ortasında yer alan domateste; Antalya, Bursa, Manisa üzere kentler üretimde birinci sıralarda yer alıyor. Domates ülkemizde 4 mevsim yetişirken, seralarda yaz-kış üretim yapılıyor, yaz devrinde de Türkiye’nin çabucak hemen her vilayetinde üretim yapılıyor. Tarım Eserleri Piyasaları’nın 2024 raporu incelendiğinde; domateste Türkiye’nin kendine yeterlilik oranının 2022-23’te yüzde 117,52 olduğu görüldü.
14,5 MİLYON TON ÜRETİM
TÜİK Bitkisel Üretim 1’inci iddialarına nazaran; 2024-2025 devrinde domates üretiminin 14,5 milyon ton olması bekleniyor. Türkiye, dünya domates üretiminde 3’üncü sırada bulunuyor ve 50’den fazla ülkeye domates ihraç ediyor. 2022’de 54 ülkeye yapılan domates ihracatından 377 milyon 198 bin dolar gelir sağlanırken; 2023 yılında ise ihracat, bir evvelki yılın sayılarını yüzde 42,8 aşarak 538 milyon 724 bin dolar oldu.
EN BÜYÜK İTHALATÇI ABD
Dünyada yaşanan sel, kuraklık, hastalık ve siyasi çatışmalar üzere zorluklara karşın, global domates sanayisinde de 2022 yılına kıyasla büyüme görüldü. Ham eserdeki rekor fiyatlar bile geçtiğimiz yıl yapılan global üretimi olumsuz etkilemedi. Dünya domates üretimi, 2022 yılında 186,1 milyon ton olarak kayıtlara geçti. Tıpkı periyot içerisinde Çin, domates üretim ve ekim alanlarında birinci sırada yer almaya devam etti. Araştırmalara nazaran; Meksika’nın en büyük ihracatçı olduğu anlaşılırken, ABD en büyük ithalatçı oldu.
Odatv.com